Joef!
Zo nu en dan ga je terug in de tijd. Dat kan getriggerd worden door een foto, een liedje, een geur, of iets anders. Ik liep iemand tegen het lijf aan. Terwijl mijn zoontje zich klaarmaakte voor de zwemles zag ik een jonge vrouw staan met een kind. Deze dame heb ik zeker in geen 20 jaar gezien! Zij leek geen dag ouder geworden te zijn en haar zoontje leek als twee druppels op haar broertje. Toen ik haar stem hoorde wist ik het zeker. Zij heeft als 12 jarig meisje bij mij in de klas gezeten. En niet zomaar een klas, maar een klas vol vluchtelingen. Ik liep naar haar toe en vroeg: “Ben jij de zus van…?” (Ik twijfelde namelijk, want zij had ook een andere zus.) En ja hoor….zij riep meteen “Joef Wendy!” Wat was dat een bijzonder moment.
Waar te beginnen?
De dagen daarna ging ik terug in de tijd. Ik was net afgestudeerd. Vol verwachting begon ik aan een avontuur dat voor altijd mij bij zou blijven. Ik kwam terecht in een klas van 25 vluchtelingen. Deze kinderen hadden de leeftijd van 6 tot 13 jaar en kwamen uit 12 verschillende landen. En geen een kind kon Engels spreken. We hebben de eerste dagen gecommuniceerd met handen en voeten, met plaatjes, met uitbeelden. Het was hard werken. Deze kinderen hadden al zoveel meegemaakt. Gevlucht uit hun geboorteland met de hoop een nieuw leven te beginnen in Nederland.
Gelukkig hadden heel veel kinderen hun ouders mee, maar dit was niet altijd het geval. Later kreeg ik de verhalen te horen over de reis die ze moesten maken om naar Nederland te komen. Soms duurde het maanden voordat ze aankwamen. Ik moest rekening houden met cultuurverschillen, verschillende religies, verschillende gewoontes, taalbarrières, leerachterstanden, kortom het was het begin van een lange zoektocht. Het belangrijkste hadden wij leerkrachten snel ontdekt namelijk veiligheid bieden. Toen op een dag een helikopter over de school vloog en de meeste kinderen onder de tafels doken besefte ik dat het even zou duren voordat deze kinderen zich veilig zouden voelen.
Van Horen en Zeggen
Wij begonnen met de basis. Tellen tot en met 100 in het Nederlands, woorden en begrippen aanleren, korte gesprekken kunnen voeren, optellen en aftrekken. Overal hingen plaatjes met begrippen en op alles een woord geplakt. Raam, deur, bord, stoel en ga zo maar door. Structuur was een must en regels aanleren.
Gelukkig bestonden toen al NT2 methodes speciaal ontwikkeld voor mensen die het Nederlands als tweede taal moesten leren. Van Horen en Zeggen was een prima methode, maar al gauw merkten wij dat de niveauverschillen enorm waren. Sommige kinderen hadden al een vorm van onderwijs gehad en anderen helemaal niet.
Maatwerk werd direct ingevoerd en ik kreeg een persoonlijke relatie met het kopieerapparaat. Uren heb ik staan kopiëren om elk kind te voorzien van leerstof wat bij zijn of haar niveau paste. De kinderen waren ontzettend leergierig en waardeerden onze inzet enorm. Sommige kinderen namen direct actief deel aan de lessen en durfden in het Nederlands te spreken. Andere kinderen hoorde je amper, want ze waren te bang om fouten te maken. En zo kwamen wij stapje voor stapje vooruit.
Ik mag de mijter niet opeten Joef!
Regelmatig kwam het voor dat de kinderen onderling ruzie hadden. Met moeite kwam ik dan achter wat er gebeurd was. Vaak ging het om problemen tussen de landen van afkomst. Sommige kinderen en ouders hadden moeite met anderen uit een andere land of omdat ze een ander geloof hadden. We waren op sommige dagen maatschappelijk werkers of scheidsrechters. Het was een tijd vol uitdagingen. Maar van 8.30-15.30 uur probeerden wij de kinderen een fijne plek te bieden waarin ze konden ontwikkelen op alle fronten.
En met de feestdagen werd een heel draaiboek gemaakt zodat deze kinderen volop konden genieten van liedjes zingen, knutselen, verhalen luisteren enz. Toen Sinterklaas langskwam op school was het zeer spannend, maar ook heel mooi om te zien hoe deze kinderen nieuwe tradities beleefden. Piet strooide natuurlijk pepernoten en snoepgoed, maar dat ene schuimpje in de vorm van een mijter met een kruis erop mocht niet opgegeten worden van een van de moeders. En zo volgde Kerst en Pasen met de nodige uitdaging.
Tussenstation
Twee jaar lang heb ik gezwoegd met deze kinderen. Sommigen konden na twee jaar al instromen in de reguliere groepen. Andere kinderen verhuisden naar een ander opvangcentrum. Waar ze op dat moment zaten was een soort tussenstation. Meerdere keren werden wij leerkrachten uitgenodigd om te komen eten. Alsof de koning op bezoek kwam! Zoveel eten en weigeren was geen optie. In sommige gezinnen zaten de vrouwen er niet bij. Die aten apart in de keuken. Vond ik ontzettend moeilijk, maar ik kan gerust vertellen dat ik na een paar jaar een gezin opzocht en toen zat iedereen erbij. Ook dat had tijd nodig.
En nu ruim 20 jaar later vraag ik me af hoe het gaat met heel veel van deze kinderen inmiddels volwassenen met een eigen gezin. En de jonge dame die ik elke week tegen kom in het zwembad vertelde dat zij nog contact heeft met een aantal andere dames uit die tijd en ze hebben het nog altijd over de Joef!
Geschreven door Wendy Vegter, Apeldoorn 16 mei 2019
Werk maken van je persoonlijke ontwikkeling? Bekijk hier ons trainingsaanbod.
Geïnterviewd worden of een keer een gastblog schrijven? Leuk! Neem contact met ons op.